Dạy trẻ thông minh sớm là xu hướng ngày càng được quan tâm nhờ những lợi ích vượt trội mà nó mang lại cho trẻ nhỏ. Vậy lợi ích và các phương pháp giáo dục dạy trẻ thông minh sớm là gì?
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh dạy trẻ thông minh sớm ngay từ những năm đầu đời sẽ giúp trẻ triển trí tuệ, tính cách và kỹ năng xã hội. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về lợi ích cũng như các phương pháp giáo dục sớm phổ biến.
Lợi ích của việc dạy trẻ thông minh sớm
Kích thích não bộ, phát triển trí thông minh
Trong giai đoạn vàng từ 0 - 6 tuổi, giáo dục sớm sẽ giúp kích thích sự phát triển não bộ của trẻ. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy những trẻ được hướng dẫn và giáo dục từ sớm thường có khả năng tư duy logic, sáng tạo và giải quyết vấn đề tốt hơn so với bạn đồng trang lứa.
Hình thành nhân cách và kỹ năng xã hội
Trong môi trường giáo dục sớm, trẻ học cách tương tác, chia sẻ và làm việc nhóm. Những giá trị này đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng nhân cách và phát triển các kỹ năng xã hội tích cực cho trẻ.
Tăng cường khả năng tự học và độc lập
Khi được khuyến khích học tập từ sớm và làm việc độc lập, trẻ hình thành thói quen tư duy và tự tìm tòi kiến thức, làm nền tảng để tăng cường sự tự tin trong cuộc sống.
Các phương pháp giáo dục phổ biến để dạy trẻ thông minh sớm
Phương pháp Glenn Doman - Bí quyết nuôi dạy trẻ thông minh
Phương pháp được đặt theo tên của nhà trị liệu vật lý nổi tiếng Glenn Doman. Glenn Doman tin rằng sự phát triển não bộ có thể được thúc đẩy mạnh mẽ nếu được áp dụng đúng phương pháp, đặc biệt trong 6 năm đầu đời – giai đoạn vàng để trẻ tiếp thu và học hỏi.
Phương pháp sử dụng Flashcard – công cụ giáo dục đặc biệt chứa hình ảnh, từ ngữ và số liệu. Ban đầu tạo ra môi trường vui nhộn và thú vị, ba mẹ sẽ cho trẻ xem nhanh các thẻ này, lần lượt từ chủ đề này sang chủ đề khác. Việc lặp lại hàng ngày hoạt động này giúp trẻ làm quen và ghi nhớ tốt hơn, đồng thời kích thích não bộ và khả năng học hỏi một cách tự nhiên. Sử dụng Flashcard không chỉ đơn thuần là một phương pháp học tập mà đối với trẻ, đó còn là một trò chơi đầy thú vị.
Phương pháp Glenn Doman cũng nhấn mạnh vai trò của vận động. Ba mẹ nên cùng con tham gia các hoạt động như bò, đi bộ, chạy, nhảy… để cả nhà cùng được khỏe mạnh mà còn giúp trẻ phát triển trí thông minh và sự nhanh nhẹn.
Phương pháp Montessori - Hành trình giáo dục trẻ toàn diện
Montessori là một phương pháp giáo dục sớm tạo ra môi trường học tập linh hoạt, nơi trẻ được tự do khám phá và tự học theo khả năng và sở thích của mình. Phương pháp Montessori xây dựng nền tảng vững chắc để trẻ phát triển toàn diện, trở thành những cá nhân tự tin, độc lập và đầy sáng tạo.
Montessori đặt trẻ làm trung tâm trong quá trình học tập, giáo viên và ba mẹ đóng vai trò là người hướng dẫn và chỉ hỗ trợ khi cần thiết. Trẻ được tự do khám phá thế giới xung quanh theo cách riêng của mình, đồng thời học cách chăm sóc bản thân từ những việc nhỏ như rửa tay, thay quần áo, dọn đồ chơi thay vì phụ thuộc vào người lớn.
Các giáo cụ được thiết kế đặc biệt để trẻ tự học và khám phá các lĩnh vực như ngôn ngữ, toán học, địa lý, lịch sử, khoa học, âm nhạc, nghệ thuật, vận động,… Trẻ sẽ học bằng cả tiếng Việt lẫn tiếng Anh, mang lại nền tảng ngôn ngữ vững chắc ngay từ sớm.
Mỗi ngày, trẻ sẽ có ít nhất 3 giờ học với các giáo cụ Montessori. Thời gian này không chỉ giúp trẻ tiếp thu kiến thức mà còn phát triển các kỹ năng quan trọng như sự kiên trì, tính độc lập, lòng sáng tạo và khả năng thích nghi nhanh chóng. Qua thời gian, với những kiến thức và kỹ năng mình tự tiếp thu, trẻ sẽ tự tin, hoạt bát và hào hứng mở rộng hiểu biết về thế giới và các giá trị quan trọng trong cuộc sống.
Phương pháp Reggio Emilia: Khám phá và sáng tạo không giới hạn
Phương pháp giáo dục Reggio Emilia đặc biệt chú trọng đến khả năng tư duy sáng tạo của trẻ thông qua các hoạt động thực hành như vẽ tranh, chạm khắc và tạo hình.
Mỗi lớp học được thiết kế để giúp trẻ tự xây dựng kho kiến thức của riêng mình thông qua sự hứng thú và trí tò mò. Tại mỗi lớp học trẻ được tiếp xúc với các vật liệu như mô hình, các loại bút, màu vẽ và đất sét. Đây là môi trường lý tưởng để trẻ tự do đề xuất ý tưởng, tương tác với các vật liệu và khám phá thế giới xung quanh theo cách sáng tạo nhất.
Phương pháp Reggio Emilia khuyến khích trẻ đặt câu hỏi, so sánh, đối chiếu để tự rút ra bài học thay vì áp đặt các lý thuyết cứng nhắc. Trẻ được tự do tìm hiểu và giải quyết vấn đề theo cách của mình, giúp phát triển khả năng suy luận và sáng tạo, cũng như học cách tư duy phản biện.
Môi trường học, phụ huynh, giáo viên là bộ ba quan trọng tham gia vào quá trình học tập của trẻ, xây dựng một cộng đồng học tập gắn kết và đồng hành cùng sự phát triển của trẻ. Phương pháp còn khuyến khích trẻ học cách yêu thương và bảo vệ thiên nhiên cũng như có sự kết nối tốt giữa gia đình và trường học.
Phương pháp Waldorf (Steiner) - Giáo dục qua sự kết nối với thiên nhiên và sáng tạo tự nhiên
Phương pháp Waldorf (phương pháp Steiner) tập trung dạy trẻ thông minh sớm thông qua các hoạt động gần gũi với thiên nhiên, hạn chế sử dụng công nghệ và khuyến khích trẻ phát triển khả năng sáng tạo một cách tự nhiên. Phương pháp này coi trọng cảm xúc, trí tuệ đến thể chất của trẻ, và hướng các em gắn bó với thiên nhiên, phát triển một cách hài hòa và cân bằng.
Trẻ sẽ thường xuyên tham gia các hoạt động thực tiễn như làm vườn, học nhạc hay học nghệ thuật để phát huy khả năng sáng tạo tự nhiên. Giảm dần sử dụng các thiết bị công nghệ trong quá trình học tập, để trẻ tránh được những ảnh hưởng tiêu cực từ môi trường số hóa.
Tuổi mầm non, trẻ sẽ thực hiện toàn bộ quá trình từ ý tưởng đến cách để tạo ra những món đồ chơi, đồ dùng học tập bằng các vật liệu tự nhiên như vải, len, gỗ. Ở bậc tiểu học, phương pháp Waldorf khuyến khích trẻ tưởng tượng và tư duy logic qua các môn học hội họa, thủ công, toán học, ngôn ngữ, khoa học,… Mỗi môn học không chỉ là một công cụ học tập mà còn là cơ hội để trẻ khám phá và phát triển niềm đam mê, tìm ra thế mạnh cá nhân của mình.
3 KHÔNG là một đặc điểm nổi bật của phương pháp Waldorf: Không thành tích, không bảng điểm và không gây áp lực cho trẻ. Đây là điều kiện lý tưởng để trẻ được tự do phát triển và thoải mái học tập không gò bó, không áp lực bởi kỳ vọng hay đánh giá.
Ngoài các phương pháp, có những cách giúp trẻ thông minh hơn không phải ba mẹ nào cũng biết. Ba mẹ nên hướng dẫn thường xuyên để trẻ phát triển cả IQ và AQ.
Dạy trẻ thông minh sớm không chỉ là đầu tư cho tương lai của trẻ mà lớn hơn nữa còn là xây dựng một xã hội phát triển. Việc định hướng phương pháp phù hợp và đồng hành cùng trẻ trong quá trình học tập là chìa khóa giúp trẻ phát huy tối đa tiềm năng của mình.
